زمان تقریبی مطالعه: 7 minutes
بشر می‌تواند از راه‌های گوناگونی با همنوعان خود ارتباط برقرار کند. رایج‌ترین راه ارتباطی آنان از طریق کلام است. به عبارتی کلام می‌تواند اطلاعات یک فرد را به فرد دیگری منتقل نماید. توانایی صحبت کردن به انسان این قدرت را می‌دهد كه هر چه که در ذهن دارد را به راحتی بر زبان بیاورد. عموم افراد با استفاده از کلام ارتباط برقرار می‌کنند، امّا همه آنها مهارت ارتباط کلامی را ندارند.
در وهله اول بهتر است مفهوم ارتباط کلامی را دریابید هنگامی که با استفاده از کلمات اطلاعات خود را با دیگران به اشتراک می‌گذاریم، به این امر ارتباط کلامی می‌گویند. ارتباط کلامی شامل دو دسته ارتباط شفاهی و ارتباط نوشتاری می‌باشد.
مهارت ارتباط کلامی به این معنی است که در هنگام برقراری ارتباط از کلماتی صحیح و درست در موقعیت‌های مناسب استفاده کنیم. به عبارت ساده‌تر برقراری ارتباط با دیگران با استفاده از لغات به صورت موثر و کارآمد را مهارت ارتباط کلامی می‌گویند. ارتباط برقرار کردن با استفاده از کلام کار آسانی است، امّا چگونگی استفاده از کلمات و این که در چه موقعیت‌هایی باید از کلمات استفاده کنیم، مهارت خاصی را می‌طلبد.
آشنایی با انواع مهارت ارتباط کلامی سبب می‌شود که در زمینه ارتباطات خود پیشرفت چشمگیری داشته باشید.
هدف اصلی از برقراری ارتباط کلامی، انتقال پیام می‌باشد. چگونگی انتقال پیام امر بسیار مهمی است. در صورت داشتن مهارت در این امر انتقال پیام شما مؤثر واقع خواهد شد، در غیر این صورت ممکن است انتقال پیام شما نتیجه مطلوب را به دست نیاورد.
برقراری ارتباط کلامی تنها در ادا کردن مجموعه‌ای از کلمات خلاصه نمی‌شود. برای نتیجه گیری بهتر علاوه بر اینکه باید در انتقال پیام ماهرانه عمل کنید، بلکه باید در دریافت آن نیز مهارت به خرج دهید. در واقع در مهارت دریافت پیام، باید خوب گوش کنید تا در مهارت انتقال پیام با مشکلی مواجه نشوید.
در بعضی موارد تنها راه نتیجه گرفتن، صحبت کردن است. در این وضعیت اهمیت مهارت ارتباط کلامی مشخص می‌شود. از مزایا و فوایدی که می‌شود برای آن مثال زد، عبارتند از :
هر ارتباط دارای اجزایی می‌باشد، در صورتی که از عملکرد صحیح هر کدام از آنها اطمینان حاصل کنیم یک ارتباط مؤثر به وجود می‌آید. در ادامه مقاله اجزای مؤثر در ارتباط کلامی را شرح خواهیم داد که عبارتند از:
در هر ارتباط کلامی همیشه با یک فرستنده سر و کار داریم. اگر شما در جایگاه یک فرستنده هستید و قصد دارید پیامی را منتقل کنید در اولین مرحله باید هدف انتقال پیام خود را مشخص نمایید. این که چه چیزی بر زبان خواهید آورد، باید معلوم شود.
نکته‌ای که در اینجا حائز اهمیت است این است که مختصر و مفید پیام خود را انتقال دهید و از گفتن جملات غیر‌ضروری اجتناب کنید. در زمان انتقال پیام به لحن خود نیز توجه ویژه‌ای داشته باشید. در اکثر موارد لحن تعیین کننده نتیجه ارتباط است. به عنوان نمونه، فرض کنید یک شخص از شما سوال می‌کند که حال شما چطور است؟ و شما در جواب بگویید که خوب هستم، امّا لحن شما ناراحت گونه باشد. در چنین مواردی دیگر کلمات تعیین کننده منظور پیام شما نیستند بلکه لحن شما مقصود شما را بیان کرد.
پس از اینکه تصمیم گرفتید چه چیزی بگویید باید درباره چگونگی انتقال آن نیز تصمیم بگیرید. شما باید پیام خود را به گونه‌ای انتقال دهید که درک آن برای مخاطب شما راحت و آسان باشد. در حالتی که انتقال پیام شما به طور شفاف و واضح صورت نگیرد، رمزنگاری آن برای مخاطب مشکل خواهد بود و در پی آن سخن شما را جور دیگری تفسیر می‌کند.
به عنوان مثال هنگامی که می‌خواهید با یک فرد خارجی ارتباط کلامی برقرار کنید، ممکن است از ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحاتی استفاده کنید که مختص فرهنگ خودتان است. در این حالت فرد خارجی نمی‌تواند پیام شما را رمزنگاری کند، چون معنی گفته‌های شما را متوجه نمی‌شود. پس برقراری ارتباط کلامی شما در این مورد شکست خواهد خورد.
ممکن است پیام‌ها از راه‌های گوناگونی انتقال یابند. همچنین راه ارتباطی را نیز می‌توان به دو بخش مجزا تقسیم کرد. اگر به صورت تلفنی و یا رو در رو با فردی صحبت کنید، به این معنی است که راه ارتباطی شما شفاهی می‌باشد. اگر برای برقراری ارتباط از موارد کتبی مانند ایمیل، نامه و… استفاده نمایید در این صورت راه ارتباطی شما نوشتاری است. هر یک از راه‌های ارتباطی ذکر شده مزایا و معایبی دارند، پس برای برقراری ارتباطی مؤثر و کارآمد باید متناسب با ویژگی‌ها و سلیقه خود یک راه ارتباطی مناسب انتخاب کنید.
در صورت داشتن یک فرستنده، در طرف مقابل حتما با یک گیرنده روبرو هستیم. گیرنده پیام شما را دریافت و تفسیر می‌کند و پس از آن به گفته‌های شما واکنش نشان می‌دهد. اگر می‌خواهید واکنش مخاطب شما همان واکنشی باشد که در نظر دارید، بهتر است پیام خود را واضح و شفاف انتقال دهید تا عکس‌العمل مد نظر خود را دریافت نمایید.
هر پیامی، بازخوردی نیز دارد. اگر برای پیام خود بازخورد خوبی از دیگران دریافت کردید، بدین معنی است که پیام شما با موفقیت منتقل شده است. در صورت دریافت بازخورد نامطلوب، می‌توانید برای دفعات بعدی، نحوه ارسال پیام خود را تصحیح نمایید.
هنگامی که درباره یک مهارت سخن می‌گوییم، منظور صفات اکتسابی است. به عبارتی برای به دست آوردن صفات اکتسابی باید تمرین کرد. همچنین مهارت ارتباط کلامی نیز به تمرین و تکرار نیاز دارد. جهت تمرین در این زمینه بهتر است به نکات ذکر شده در این مقاله توجه نمایید.
نویسنده: مهسا یعقوبی
