دنیای حسابداری و مالی جایی است که اعداد، ترازنامه‌ها و ستون‌های سود و زیان فرمانروایی می‌کنند. در این فضا کمتر کسی هست که به چیزی فراتر از دقت و تخصص فکر کند.
در این مقاله اما، برآنیم که زاویه دیدتان را تغییر دهیم و بگوییم موفقیت در این دنیا به داشتن مهارت‌هایی فراتر از دانستن قوانین و شناخت استانداردها برمی‌گردد. مهارتهای نرم حسابداری که فقدان آن‌ها حتی پرهزینه‌تر از اشتباهات مالیاتی شماست!
داشتن صرفا دانش تخصصی حسابداری و مالی و تسلط بر انواع و اقسام استانداردها به تنهایی نمی‌تواند برگ برنده یک حسابدار یا مدیر مالی محسوب شود.
خلبان یک هواپیما را تصور کنید که بر تمام ابزارها، محاسبات، شرایط پرواز و موارد فنی هواپیما آشنا و مسلط است. اما اگر در شرایط ضروری نتواند با برج مراقبت ارتباط صحیح بگیرد، یا تیم پرواز را به انجام اقدامات حیاتی هدایت و راهبری کند، پرواز ایمن و موفقی را تجربه نخواهد کرد.
اینجاست که پای دسته‌ای مهم از مهارتهای عمومی به میان می‌آید به نام مهارتهای نرم (Soft Skills) که تمایز حرفه‌ای‌ها را رقم می‌زنند.
این مهارت‌ها به ظاهر عمومی‌اند اما برای حسابداران و مدیران مالی به عنوان خلبانان و سُکان‌داران یک واحد مهم سازمانی حیاتی‌تر از هر فرمول حسابداری یا قانون مالیاتی هستند و نقش کلیدی در موفقیت شغلی و ارتباطات حرفه‌ای ایفا می‌کنند.
پس اگر می‌خواهید در حرفه حسابداری بدرخشید، ترکیب مهارتهای فنی با مهارتهای نرم حسابداری نسخه موفقی از شما را خلق خواهد کرد.
در ادامه 7 مهارت نرم حسابداری حیاتی که هر حسابدار حرفه‌ای باید به آن‌ها مسلط باشد – قبل از آنکه دیر شود – را مرور می‌کنیم.
زبان حسابداری، زبان عدد و رقم است. سود، زیان، گزارش و .. زبانهایی هستند که اگر چه حسابداران و مدیران مالی به خوبی آن را می‌فهمند اما سوال اینجاست که آیا دیگران هم با این مفاهیم آشنا هستند؟ آیا مشتریان، همکاران، و مدیران کلیدی شرکت از معنای اعداد شما درک درستی دارند؟
اگر پاسخ منفی است، باید روی مهارتی کار کنید که هیچ وقت در کلاس‌های حسابداری آموزش ندیده‌اید، یعنی ارتباط موثر که لازمه مذاکرات موفق، توجیه و تبیین اطلاعات مالی به دیگران است.
حسابداران یا مدیران مالی حلقه اتصال میان داده‌ها و تصمیم‌گیران هستند. توانایی برقراری ارتباط مؤثر به آن‌ها کمک می‌کند در به اشتراک‌گذاری اطلاعات با دیگران موفق‌تر عمل کنند که این مسئله تاثیر مهمی در جلوگیری از فهم اشتباه و تصمیمات غلط سازمانی دارد.
در دنیای مالی هر داده، داستانی دارد و هر عدد اگر چه دارای ظاهر قابل قبول اما شاید در پسِ آن خطایی پنهان شده باشد.
تفکر انتقادی به مثابه ذره‌بین یک حسابدار یا مدیر مالی عمل می‌کند که با آن از سطح عدد و رقم عبور می‌کند و به کشف لایه‌های زیرین می‌پردازد، داده‌ها را تحلیل می‌کند، و با شناسایی الگوها و روندها، استراتژی درست را استخراج می‌کند و به این ترتیب در طراحی راهکارهای بهینه از تصمیمات پرریسک و بدون تحلیل و تفکر در امان می‌ماند.
در دنیای امروز که سرشار از داده، فشار تصمیم‌گیری و تغییرات لحظه‌ای قوانین است، داشتن مهارت تفکر انتقادی به عنوان یکی از مهارتهای نرم حسابداری، حسابدار و مدیر مالی را از یک «اپراتور ساده» تبدیل به یک «تحلیل‌گر استراتژیک» می‌کند که از بطن اعداد و ارقام، آینده را به تصویر می‌کشد.
مهلت تکمیل اظهارنامه‌ها، موعد حسابرسی، پایان سال مالی، ددلاین‌های فشرده و …
مدیریت زمان برای فعالان مالی، فقط به معنای تقسیم ساعات نیست. بلکه یک رقص ماهرانه با مُهلت‌هاست. به گونه‌ای که بتوان بین وظایف و مُهلت‌های نفس‌گیر تعادل برقرار کرد. بدون این مهارت،
حتی باتجربه‌ترین حسابداران و مدیران مالی هم دچار تنش و فرسودگی شغلی خواهند شد.
برنامه‌ریزی، زمان‌بندی، اولویت‌بندی وظایف، استفاده از ابزارهای دیجیتال از ویژگی‌های حرفه‌ای‌های این حوزه است که نه تنها می‌تواند شما را از یک فرد پرمشغله به یک مدیر مؤثر زمان تبدیل کند، بلکه به اعتبار کاری‌تان به عنوان یک حسابدار با ویژگی « تحویل به‌موقع» خواهد افزود.
حسابداری و مالی در ظاهر یعنی سند و قانون، استاندارد و ترازنامه اما در باطن وظیفه‌ای است آمیخته با تصمیم،
فشار و ارتباط مداوم با انسان‌ها.
و اینجاست که هوش هیجانی به عنوان یکی از مهارتهای نرم حسابداری به یاری شما می‌آید تا در فضای خشک و بی‌احساس ارقام، احساسات و هیجانات انسانی را زنده نگه دارید.
در تیم‌های مالی تعارضات اختلاف‌نظر، فشار کاری، خطا و تضاد با سایر دپارتمان‌ها اجتناب‌ناپذیر است. هوش هیجانی بالا کمک می‌کند با شناخت و کنترل احساسات خود و درک رفتار طرف مقابل این تنش‌ها را مدیریت کنید و روابط حرفه‌ای مؤثر بسازید.
یکی ار مهم‌ترین شایستگی‌های حرفه‌ای در حوزه مالی توانایی تصمیم‌گیری در شرایط عدم قطعیت است. این توانمندی را می‌توان به حرکت آگاهانه بازیکن شطرنج تشبیه کرد، در شرایطی که شاید تمام مهره‌ها دیده نمی‌شوند.
تغییرات ناگهانی نرخ ارز، بخش‌نامه‌های لحظه‌ای، نوسانات قیمت، فقدان اطلاعات و به طور کلی شرایط متلاطم اقتصادی و مقرراتی دائما در حال تغییرِ ایران، همه و همه شرایط حاکم بر کار مدیر مالی را سرشار از ابهام و احتمالات کرده است که ضرورت تقویت این توانمندی در هر مدیر مالی را دوچندان می‌کند.
در این شرایط لازم است تحلیل سناریوها ، شناخت الگوها و تصمیم‌گیری سریع، بررسی ریسک و انتخاب مسیر بهینه در شرایط ابهام و غیرقابل پیش‌بینی به یک مهارتهای محوری مدیران مالی تبدیل شود.
قوانین مالیاتی تغییر می‌کنند، نرم‌افزارهای مالی به‌روز می‌شوند، دستورالعمل‌های بیمه عوض می‌شوند، موج‌های بزرگی مثل سامانه مودیان یا صورت‌حساب‌های الکترونیکی وارد میدان می‌شوند. در چنین فضایی اگر ذهن متخصص مالی یا حسابداری به سختی فولاد باشد و به تغییرات واکنش منفی بدهد یا نتواند تطبیق پیدا کند، زیر فشار تغییرات دوام نمی‌آورد و از پیشرفت و رشد جا می‌ماند.
انعطاف پذیری برای حسابدارن و مدیران مالی یعنی توانایی سازگاری سریع و موثر با تغییرات بدون اُفت عملکرد یا از دست دادن تمرکز حرفه‌ای.
طبق این دسته از مهارتهای نرم حسابداری، توانایی تغییر روش فکر کردن و نگاه کردن به مسائل از زاویه جدید هنر شاغلین حوزه مالی محسوب می‌شود.
یک حسابدار یا مدیر مالی منعطف در شرایط رقص تغییرات، یادگیری را متوقف نمی‌کند، با تغییر تطبیق پیدا می‌کند، از فنآوری نمی‌ترسد و در مسیر تحول سازمان حامی می‌شود و نه مانع.
مهارت ارایه، مهارت زنده کردن اعداد و داده‌ها و تبدیل آن‌ها به روایت است. چرا که داده‌های خام مالی به مثابه نقشه گنج هستند و ارزش واقعی آن‌ها زمانی پدیدار می‌شود که از طریق گزارش‌دهی پردازش، رمزگشایی و تفسیر شوند و در قالبی قابل فهم ارایه شوند.
مدیرعامل، سرمایه‌گذاران، هیئت مدیره، ناظران مالیاتی به دنبال پیام روشن، قابل فهم، متقاعدکننده و تصمیم‌ساز هستند و فعالان مالی با ارایه گزارش حرفه‌ای نقش یک مشاور استراتژیک را بازی می‌کنند.
مهارت در طراحی داشبوردهای بصری، ارائه شفاهی مؤثر در جلسات، و داستان‌سرایی مبتنی بر داده‌ها، از جمله توانمندی‌هایی هستند که ارزش کار حسابدار و مدیر مالی را چند برابر می‌کند.
یک مدیر مالی یا حسابدار حرفه‌ای، قصه می‌گوید. با شناخت مخاطب و نیاز اطلاعاتی، از اعداد عبور می‌کند و در جلسات با نمودارها و جداول هدفمند، مفاهیم پیچیده را ساده‌سازی می‌کند. و از طریق تجسم داده‌ها ارزش آفرینی می‌کند.
اگر مهارت فنی موتور باشد، مهارت نرم فرمان است. به عبارت دیگر، مهارتهای نرم حسابداری، فرمان حرفه‌ی حسابداری و مالی هستند. بدون آن‌ها، حتی اگر در کار تخصصی خود خبره باشید، دیر یا زود در تعامل با دیگران یا درک موقعیت‌های پیچیده شغلی، با مشکل مواجه می‌شوید.
به عبارت دیگر اگر چه تخصص و تسلط بر قوانین، شالوده حرفه مالی محسوب می‌شود، اما آنچه افراد را به سطح بالاتری می‌برد، مهارتهای نرم است. این مهارت‌ها نه‌تنها مسیر رشد فردی و شغلی را هموارتر می‌کنند، بلکه باعث می‌شوند تا متخصص مالی بتواند نقش مؤثرتری در سازمان ایفا کند و صدای قوی‌تری در تصمیم‌گیری‌های کلان سازمانی داشته باشد.
بنابراین به‌عنوان یک حسابدار یا مدیر مالی، از امروز تمرین مهارت های نرم حسابداری را آغاز کنید. موفقیت، تنها به دقت در ترازنامه بستگی ندارد؛ به ظرافت در ارتباطات انسانی هم نیاز دارد.
