در دنیای امروزی که روز به روز شکل تازهای از ارتباطات اقتصادی پدید میآید و شرکتها، موسسات و افراد باهم در ارتباط میباشند و تغییرات مالی آنها بروی یکدیگر تاثیرگذار است. این فعالیتها روز به روز پیچیدهتر و پیشرفتهتر میگردد که این عامل سبب میشود، نقش حسابداری به عنوان فراهمکننده اطلاعات مالی با بهرهگیری از استانداردهای حسابداری برای استفادهکنندگان بیشتر و موثرتر مشخص شود. به طور کلی حسابداری در زمینه جریانهای مالی، درآمدها، سود و زیان و مالیاتهای شرکتها اطلاعاتی را دستهبندی کرده و در اختیار مدیران قرار میدهد.
یکی از اصلیترین و اساسیترین مفاهیم در همه کسب و کارها و بخصوص در علم حسابداری هزینه میباشد، زیرا شناسایی و تشخیص آن به هر کسب و کاری کمک مینماید تا با کنترل کردن و کاهش دادن میزان آن عملکرد و کارایی فعالیتهای خود را بهبود دهند. کارشناسان و مشاوران خبره حسابداری باور دارند که شناخت و تشخیص انواع هزینه به مدیریت هر چه بهتر آن باعث خواهد شد و در نهایت سود بیشتری برای کسب و کارها ایجاد خواهد کرد.
به عبارت دیگر در حالت کلی، هزینه در حسابداری به مجموع مخارج اقتصادی که برای کسب درآمد بیشتر از یک تجارت صرف میگردد گفته میشود. از لحاظ دیگر شناخت و تشخیص هزینه اهمیت دارد که هزینه به عنوان یک شاخص مهم کمک قابل توجهی به کسب و کارها مینماید تا در جهت پیش بردن اهداف و منافع خود از این شاخصها بهرهمند شوند. بنابراین با در نظر گرفتن این اهمیت ویژه، در این مقاله قصد داریم شما را با ماهیت هزینه در حسابداری و همچنین انواع آنها آشنا نماییم.
بنابر این همانطور که اشاره شد هزینه در حسابداری از شاخصهای مهم و اساسی برای تمامی کسب و کارها به جهت پیشروی کردن آن به سمت اهداف خود میباشد که توسط مدیران استفاده میگردد. به همین جهت برای این بخش مهم حسابداری، قوانین ویژه و مخصوصی تدوین و تنظیم میشود. در صورتی که بخواهیم هزینه در حسابداری را به صورت سادهتری تعریف کنیم، باید بگوییم که هر واحد اقتصادی و کسب و کاری به جهت اینکه به درآمد زایی برسد، در طول فعالیتهای اقتصادی خود شامل خدمات بازرگانی یا تجارت باید متحمل مخارجی بشود که در علم حسابداری به این جزء از مخارج، هزینه در حسابداری میگویند.
به عبارت دیگر میتوان گفت که هزینه حسابی موقتی که دارای ماهیت بدهکار است. بنابراین از آنجایی که هزینه حسابی موقتی میباشد، مانده حساب مربوط به آن به دوره مالی بعدی منتقل نمیشود. پس میتوان نتیجه گرفت که هزینه عبارتند از تمامی مخارجی که یک واحد اقتصادی جهت کسب درآمد متحمل میشود و در واقع جزء حساب سود زیانی یعنی حساب موقت میباشد و شامل موارد هزینه حقوق و دستمزد، هزینه غیر عملیاتی و هزینههای مالی میباشد.
در حالت کلی اصلیترین معادله حسابداری شامل بخش دارایی در سمت راست و بخش بدهیها و سرمایه در سمت چپ میباشد) دارایی = بدهی + سرمایه). به جهت تشخیص ماهیت حسابهای بدهکار و بستانکار میتوانیم بگوییم، حسابهایی که متعلق به سمت راست معادله حسابداری هستند، حساب با ماهیت بدهکار میگویند، مانند موجودی نقد و بانک، حسابهای دریافتی، موجودی کالا، داراییهای ثابت، هزینهها و بهای تمام شده. به حسابهایی که به سمت چپ معادله حسابداری تعلق دارند، حساب با ماهیت بستانکار میگویند. مانند حسابهای پرداختنی، تسهیلات، سرمایه درآمد و فروش.
تغییراتی که بر معادله اصلی حسابداری موثر باشد میتواند موجب کاهش یا افزایش این حسابها گردد و نحوه ثبت افزایش یا کاهش هر حساب به ماهیت آن بستگی خواهد داشت. افزایش در حسابهایی با ماهیت بدهکار در ستون بدهکار ثبت میگردد و کاهش در حسابهایی با ماهیت بستانکار در ستون بستانکار ثبت میگردد. اگر بخواهیم به زبان سادهتر بگوییم، افزایش هر دارایی، در سمت راست حساب آن یعنی بدهکار ثبت خواهد شد و کاهش هر دارایی، در سمت چپ حساب آن یعنی بستانکار ثبت خواهد گردید. اما افزایش در حسابهایی که ماهیت بستانکاری دارد در ستون بستانکار ثبت میگردد و کاهش در این حسابها در ستون بدهکار ثبت میگردد.
در واقع هزینه بهای کالاها و خدماتی است که یک موسسه جهت کسب درآمد صرف مینماید. ماهیت حساب هزینه، بدهکار است و هزینه موجب میشود موجودی سرمایه کاهش یابد و با ثبت بدهکار افزایش و با ثبت بستانکار کم میشود.
در واقع درآمد پولی است که یک فرد یا یک شرکت در یک بازه زمانی مشخص از محل خدمات یا کالا که برای دیگران فراهم یا سرمایهگذاری کرده است کسب مینماید. به طور معمول درآمد برای تامین مخارج روزانه مصرف میگردد و از طریق ضرب قیمت فروش کالاها و خدمات در تعداد واحدها یا مقدار فروخته شده میتوان آن را محاسبه کرد. بنابراین همان طور که گفته شد، هزینه میزان مخارج یک واحد اقتصادی است، در صورتی که درآمد میزان پولی است که یک واحد اقتصادی به دست میآورد.
هزینهها بر اساس کسب و کار و نوع فعالیت اقتصادی آن دستهبندی میشود. به عنوان نمونه، هزینههای یک واحد خدماتی با هزینههای یک واحد بازرگانی تفاوت خواهد داشت. علاوه بر این تغییرات واحدهای اقتصادی بر هزینهها نیز موثر میباشند. در همه مجموعههای اقتصادی هزینهها را به دو دسته کلی میتوان تقسیمبندی کرد که عبارتاند از: هزینههای ثابت در حسابداری و هزینههای متغیر در حسابداری. هزینههایی که در یک دوره طولانی مدت بدون تغییر باقی میمانند، هزینههای ثابت میگویند که این هزینهها به میزان تولید یا عرضه کالا و خدمات ربطی ندارد. به عنوان مثال هزینه اجاره ساختمان جزو هزینههای ثابت میباشد.
هزینههایی که به میزان تولید یا عرضه کالا و خدمات بستگی دارند، هزینههای متغیر میگویند. هزینههای متغیر در واقع با تولید و عرضه محصولات ارتباط مستقیمی دارد. کاهش یا افزایش در میزان تولید و عرضه باعث کاهش و افزایش در مقداری هزینهها میگردد. به عنوان نمونه یک کارگاه تولیدی را در نظر بگیرید که ساعت کاری خود را از روزی هفت ساعت به روزی ده ساعت افزایش میدهد. اضافه کاری که این واحد تولیدی باید به کارگران بپردازند، در واقع جزو هزینههای متغیر به حساب میآید. هزینههای ثابت و متغیر را نیز میتوان به دو دسته جزئیتر تقسیمبندی کرد که عبارتند از: طبقهبندی هزینهها در واحدهای اقتصادی و انواع هزینهها در واحدهای تولیدی.
حسابداری یکی از رشتههای پرطرفدار امروزه است که با توجه به نیاز روز افزون شرکتها، سازمانها و انواع کسبوکارها به شخصی به عنوان حسابدار، میتواند شغل درآمدزایی برای افراد باشد.